UCHWAŁA NR 176/XII/11 z dnia 28 czerwca 2011

UCHWAŁA NR 176/XII/2011
Rady Miasta Płocka
z dnia 28 czerwca 2011 roku

w sprawie pozbawienia Godności „Honorowego Obywatela Miasta Płocka” Michała Żymierskiego.

Na  podstawie  art. 18 ust. 2 pkt. 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U.  z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337 oraz z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 21, poz. 113) i § 10 ust. 1 Regulaminu nadawania i pozbawiania Godności „Honorowego Obywatela Miasta Płocka” stanowiącego załącznik Nr 11 do Statutu Miasta Płocka uchwalonego uchwałą Nr 302/XXI/08 Rady Miasta Płocka z dnia 26 lutego 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Mazow. Z 2008 r. Nr 91, poz. 3271, z 2009 r. Nr 98, poz. 2753 i Nr 145, poz. 4427, z 2010 r. Nr 187, poz. 5006, z 2011 r. Nr 10, poz. 388) -  Rada Miasta Płocka postanawia:

§ 1
Pozbawia się Godności „Honorowego Obywatela Miasta Płocka” Michała Żymierskiego nadanej w 1978 r., wobec stwierdzenia, że wyróżniony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się nadania niegodny.

§ 2
Wykonanie uchwały powierza się Przewodniczącej Rady Miasta Płocka.

§ 3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

         Przewodnicząca
               Rady Miasta Płocka

                Elżbieta Gapińska

Uzasadnienie

Żymierski Michał, właściwie Łyżwiński Michał, pseudonim „Morski”, „Rola” (1890-1989), naczelny dowódca Al. i ludowego Wojska Polskiego, marszałek Polski (3 maja 1945).
Urodzony 4 września 1890 roku w Krakowie, był synem Wojciecha pracownika kolei i Marii z Buczków. W 1902 roku ukończył szkołę powszechną i rozpoczął naukę w szkole średniej Świętej Anny w Krakowie. W 1909 podjął działalność w ruchu niepodległościowym w organizacji „Zarzewie”, następnie w tajnej organizacji „Armia Polska”. W 1910 zdał maturę z wyróżnieniem, po czym rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1911-1912 służył w armii austriackiej, ukończył wówczas Szkołę Oficerów Rezerwy w Bolano i uzyskał stopień kadeta rezerwy. 11 czerwca 1913 został instruktorem Polskich Drużyn Strzeleckich. Niedługo potem, jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej, „zmienił” nazwisko. Dotychczasowy Łyżwiński Michał zaczął się podpisywać nazwiskiem wpierw „Żymirski”, a następnie po protestach znanej krakowskiej rodziny szlacheckiej o tym nazwisku, „Żymierski”. Związane to było z morderstwem które popełnił jego młodszy brat Jan, a które rzuciło „cień” na całą rodzinę. Nowego nazwiska używał on do końca życia. Nie wiadomo czy i kiedy formalnie dokonał jego zmiany.
Po wybuchu I Wojny Światowej Żymierski służył w Legionach Polskich dowodząc kolejno: kompanią piechoty, a następnie 7, 2 i 3 pułkiem piechoty, po czym został przeniesiony do III Brygady Legionów. W międzyczasie w 1915 pełnił przez krótki czas funkcje komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1917 awansował do stopnia podpułkownika. W tym samym roku w czasie tzw. kryzysu przysięgowego, Żymierski nie posłuchał wezwania Piłsudskiego i złożył przysięgę na wierność sojuszniczą wojskom niemieckim i austro-węgierskim. Służył w tzw. Polskim Korpusie Posiłkowym gdzie dowodził 2 pułkiem Piechoty. Po podpisaniu przez Niemców i Austriaków traktatu brzeskiego z Ukraińską Republiką Ludową, był jednym z organizatorów przejścia pod Rarańczą żołnierzy byłej II Brygady Legionów na drugą stronę frontu. Następnie Żymierski kolejno: został szefem Sztabu II Korpusu Polskiego gen. Józefa Hallera, działał w POW na terenie Rosji i wreszcie został dowódcą 2 pułku Piechoty 4 Dywizji Piechoty na Kubaniu. Od listopada 1918 Żymierski służył w odrodzonym Wojsku Polskim, początkowo jako dowódca Okręgu Wojskowego Ciechanów, a od lata 1919 jako kierownik Ekspozytury Naczelnego Dowództwa WP w Sosnowcu, gdzie organizował pomoc dla Powstańców Śląskich. W październiku 1919 został skierowany na front wojny polsko- bolszewickiej gdzie dowodził wpierw II Brygadą Piechoty, a następnie 2 Dywizją Piechoty Legionów. W latach 1921-1923 studiował w Ecole Superieure de Guerre w Paryżu, po czym odbył staż we Francuskim Sztabie Generalnym. W 1924 roku został mianowany generałem brygady. W latach 1924- 1926 pełnił funkcję zastępcy szefa administracji armii ds. uzbrojenia w Ministerstwie Spraw Wojskowych, co odpowiadało stanowisku wiceministra. W czasie przewrotu majowego, pozostał lojalny względem rządu, wskutek czego znalazł się w areszcie od 28 maja. W 1927 roku wyszły na jaw nadużycia finansowe jakich dopuścił się pracując w Ministerstwie Spraw Wojskowych: za zamówienie w firmie ”Protekta” po sztucznie zawyżonych cenach 100 tys. masek przeciwgazowych przyjął on łapówkę w wysokości 11 tys. złotych oraz 6 tys. akcji firmy „Ursus”. 6 września 1927 Okręgowy Sąd Wojskowy zasądził:”oskarżonego gen. bryg. Michała Żymierskiego po myśli art. 578 cz.II, sankcja 2 k.k. z 1903 r., przy zastosowaniu art. 19 R(ozporządzenia) R(ady) M(inistrów) z dnia 10 maja 1920 r. Dz.U.R.P. Nr 59, poz. 369 na karę ciężkiego więzienia przez 5 lat (pięć lat) ze skutkami prawnymi przewidzianymi w artykule 28 i 30 k.k. 1903 r.” Orzeczono także „wydalenie oskarżonego generała brygady Michała Żymierskiego z wojska”. Na poczet orzeczonej kary zaliczono mu „niezawiniony areszt śledczy od dnia 28 maja 1926 r.”. Równocześnie został on wówczas zdegradowany do stopnia szeregowego.
W więzieniu nawiązał kontakt ze środowiskami komunistycznymi. Po zwolnieniu w 1931 r. wyjechał do Francji. Podjął tam współpracę z polskimi komunistami i wywiadem sowieckim, któremu przekazał wiele informacji na temat organizacji i wyszkolenia Wojska Polskiego, a także transakcji Ministerstwa Spraw Wojskowych we Francji. Żymierski zajmował się także werbowaniem dla Sowietów agentów z korpusu oficerskiego WP. W 1937 wywiad sowiecki zerwał z nim kontakt, na skutek podejrzenia że Komunistyczna Partia Polski jest penetrowana przez polski wywiad. W 1938 Żymierski powrócił do Warszawy. Po klęsce wrześniowej w 1940 doprowadził do zebrania się dość przypadkowej grupy osób, które samozwańczo uznawszy się za sąd obywatelski, uznały skazujący Żymierskiego wyrok sądu z 1927 roku za nieważny. „Decyzja” ta w sensie prawnym bez znaczenia stała się podstawą do podjętych przez Żymierskiego prób przeniknięcia do polskich organizacji konspiracyjnych. Według powojennego świadectwa Józefa Światły wobec odrzucenia go przez polskie podziemie podjął on wówczas współpracę z Gestapo, którą kontynuował po ponownym nawiązaniu kontaktu z wywiadem sowieckim w 1942 r. Z woli Stalina nawiązał w 1943 Żymierski kontakt ze środowiskiem PPR (jako członek niejawny) i został doradcą wojskowym Sztabu Głównego Gwardii Ludowej. Po utworzeniu przez komunistów Krajowej Rady Narodowej wszedł w skład jej prezydium, oraz został ogłoszony naczelnym dowódcą Armii Ludowej (powołanej przez KRN w miejsce GL). W lipcu 1944 został Żymierski mianowany „naczelnym dowódcą Wojska Polskiego”, a po utworzeniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (22 lipca 1944) objął w nim kierownictwo resortu obrony narodowej. Jednocześnie został awansowany na stanowisko gen. broni. 3 maja 1945  z woli Stalina został marszałkiem Polski. W latach 1945 do 1949 Żymierski był ministrem obrony narodowej w komunistycznym Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej, oraz w rządzie Józefa Cyrankiewicza utworzonym po sfałszowanych wyborach do sejmu w 1947 r. W latach tych Żymierski aktywnie zaangażował się w budowanie reżimu i w rozbijanie niepodległościowego oporu. W jednym z rozkazów operacyjnych z czerwca 1945 nakazywał: „(...) przy likwidowaniu band konieczne jest ściganie, okrążanie (…) i zmuszanie ich do poddania się. W wypadku silnego oporu, odmowy złożenia broni i poddania się, niemiłosiernie je niszczyć.” W tym czasie też poprzez nieskorzystanie z prawa łaski stał się współodpowiedzialnym za wykonanie licznych wyroków śmierci na żołnierzach i oficerach podziemnej Polski. Od 1946  Żymierski stał na czele Państwowej Komisji Bezpieczeństwa, koordynującej działania wymierzone przeciwko strukturom niepodległościowym.
W latach 1949-1952 Żymierski wchodził w skład Rady Państwa. W 1953 roku został aresztowany w ramach wewnątrz partyjnych porachunków. W 1955 zwolniony i zrehabilitowany. Po powrocie Gomułki do władzy w 1956 roku został wiceprezesem Narodowego Banku Polskiego, na którym to stanowisku pozostał do 1967 roku. W roku kolejnym Żymierski przeszedł na emeryturę. W 1974 został wybrany na honorowego prezesa Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W lipcu 1981 roku na IX Nadzwyczajnym zjeździe PZPR Żymierski został wybrany na członka KC. W latach 70. i 80. przedstawiany był jako wybitny mąż stanu i patriota, wszystkie „niewygodne” fakty z jego życiorysu pomijano milczeniem. Żymierski zmarł 15 października 1989 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach.
Żonaty z Zofią z Cybulskich, miał córkę Zofię.
Odznaczony m.in. Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Orderem Odrodzenia Polski I kl., Orderem Wojennym Virtuti Militari I kl., Orderem Krzyża Grunwaldu I kl., Orderem Sztandaru Pracy I kl., Krzyżem Partyzanckim; oraz licznymi odznaczeniami państw koalicji antyhitlerowskiej: radzieckim Orderem Zwycięstwa, amerykańskim Commandor Legion of Merit, francuskim Orderem Legii Honorowej.
 Kapituła na posiedzeniu w dniu 16 września 2010 r. zapoznała się z wnioskiem mieszkańców o pozbawienie Godności Honorowego Obywatela Miasta Płocka Michała Żymierskiego. Członkowie Kapituły postanowili w tej sprawie wystąpić do Instytutu Pamięci Narodowej o udostępnienie życiorysu Michała Żymierskiego. Pismo w tej sprawie zostało wysłane 17 września 2010 r. W dniu 18 października br. wpłynęła odpowiedź z IPN. Kapituła na kolejnym posiedzeniu w dniu 19 października 2010 r.  po zapoznaniu się z informacją przesłaną przez Instytut Pamięci Narodowej, zaopiniowała pozytywnie wniosek o pozbawienie Godności Honorowego Obywatela Miasta Płocka Michała Żymierskiego zgłoszony przez mieszkańców miasta Płocka.